Vandaag heeft de Raad van State geoordeeld dat het beleid van de staatssecretaris om gezinsleden die mogen nareizen zes maanden te laten wachten op hereniging, onwettig is. Op 3 oktober 2022 introduceerde de staatssecretaris van Veiligheid en justitie deze zogenaamde nareismaatregel. Nog voor de maatregel in werking trad, was glashelder dat de Nederlandse overheid hiermee willens en wetens de wet overtrad. Defence for Children en tal van andere migratierechtexperts, advocaten en zelfs juristen van de IND, wezen erop dat de maatregel juridisch onhoudbaar was wegens strijd met het nationale recht, Europees recht en kinderrechten. De staatssecretaris zette de maatregel echter door en weigerde zich vooraf door de Raad van State te laten adviseren over de juridische houdbaarheid.

Uitspraak Raad van State in hoger beroep

Verschillende rechtbanken veroordeelden de maatregel in 2022 en stelden vast vast dat deze onwettig is. De staatssecretaris stelde daarop hoger beroep in bij de Raad van State. Vandaag bevestigt de Raad de uitspraken van de rechtbanken. Voor de nareismaatregel is geen wettelijke basis. De maatregel is daarnaast in strijd met de Nederlandse Vreemdelingenwet en de Europese Gezinsherenigingsrichtlijn, en ongeschikt om het doel van de maatregel te bereiken. Als de staatssecretaris van Veiligheid en Justitie een aanvraag voor gezinshereniging in het kader van nareis inwilligt, dan moet hij er voortaan (weer) voor zorgen dat gezinsleden direct naar Nederland mogen komen. Hiermee komt een einde aan vier maanden van onwettige en doelbewuste scheiding van gezinnen en schending van kinderrechten. Voor honderden van hen is het leed echter al geschied, want die vier maanden waarin zij hun ouders, broertjes en/of zusjes hebben moeten missen, krijgen zij niet meer terug. 

Nareismaatregel

De nareismaatregel was onderdeel van het asielakkoord dat het kabinet in augustus 2022 sloot om de opvangcrisis op korte termijn op te lossen. De maatregel had  tot doel de nareis van gezinsleden van mensen met een verblijfsvergunning te vertragen en zo de druk op de asielopvang te verminderen. Wanneer de staatssecretaris positief beslist op een nareisaanvraag, moet de gemeente passende huisvesting vinden voor het gezin. Volgens de nareismaatregel kon een visum voor nareizende familie pas worden afgehaald zodra er een woning was gevonden. Deze periode van uitstel mocht maximaal zes maanden duren. Als er na die termijn nog geen woning was, werd het visum alsnog afgegeven en kon het gezinslid naar Nederland komen.

Lagere rechters

In de zaak van een Syrische vrouw willigde de staatssecretaris haar aanvraag in tot hereniging met haar man en hun zes minderjarige kinderen. In hun geval werd de nareismaatregel toegepast, waardoor de kinderen en hun vader na 4 maanden nog geen visum voor Nederland hadden. Zij verbleven in Sudan. De situatie van de kinderen en hun vader was moeilijk, omdat hun visum voor Sudan op korte termijn zou aflopen. Daardoor dreigde het gezin in de illegaliteit terecht te komen. De zaak kwam bij de rechter terecht. Deze oordeelde dat de nareismaatregel in strijd is met de EU-Gezinsherenigingsrichtlijn, die Staten verplicht gezinshereniging te bevorderen, en daarom onrechtmatig is. De rechter gelastte de Staat om binnen 24 uur een visum voor gezinshereniging te verstrekken.

De rechter benoemt in de uitspraak uitdrukkelijk de belangen van de kinderen, die door de nareismaatregel nog langer gescheiden worden van hun moeder. Dit is zeer schadelijk voor hun ontwikkeling. Deze zaak en uitspraak illustreren de ernstige en concrete gevolgen van de hardvochtige nareismaatregel voor kwetsbare kinderen. Verschillende andere gelijkluidende rechtbankuitspraken volgden.

Nareismaatregel in strijd met belang van het kind

Het is goed nieuws dat na de rechtbanken ook de Raad van State oordeelt dat de nareismaatregel onwettig is en strijdig met Nederlands en Europees recht. Het is van cruciaal belang dat gescheiden gezinnen uit oorlogsgebieden zo snel mogelijk worden herenigd. Onnodig lange scheiding van kinderen en hun ouder(s), broers of zussen is schadelijk voor de ontwikkeling van kinderen.

Standpunt Defence for Children

Door de nareismaatregel, waarvan op voorhand helder was dat die juridisch onhoudbaar was en zeer beschadigend voor vele gezinnen en kinderen, heeft de staatssecretaris het belang van het kind ernstig veronachtzaamd. Defence for Children is opgelucht dat er een definitieve streep is gezet door deze nareismaatregel, zodat kinderen niet meer onnodig lang gescheiden blijven van hun ouders en er zo snel mogelijk gezinshereniging kan plaatsvinden in Nederland.

Meer informatie: 

• Lees de uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State van 8 februari 2023 hier.