Dinsdag 27 augustus spraken Kamerlid Kati Piri (GL-PvdA) en Martin Vegter, Juridisch adviseur Kinderrechten Migratie van Defence for Children Nederland, in de uitzending van de Nieuws BV op NPO Radio 1 over de urgente kwestie die de gemoederen in Nederland al enige tijd bezighoudt. Het betreft de behandeling van gewortelde kinderen met een migratieachtergrond die al vijf jaar of langer in Nederland verblijven, maar worden geconfronteerd met dreigende uitzetting naar een land waar ze vaak nog nooit zijn geweest.(1) In deze radio-uitzending werd dieper ingegaan op de reacties van Piri en Vegter op de antwoorden van minister Marjolein Faber (PVV), verantwoordelijk voor Asiel & Migratie, op Kamervragen over dit onderwerp.(2)

De aanleiding voor de Kamervragen die in juli zijn opgesteld door mevrouw Piri en Don Ceder (CU) was de situatie van de familie Babayants, die deze zomer herhaaldelijk in het nieuws kwam omdat zij in detentie waren gezet en dreigden te worden uitgezet. Het gezin; vader, moeder en vier kinderen, woont al tien jaar in Nederland. De kinderen gaan hier naar school, hebben vriendjes gemaakt en maken onderdeel uit van een voetbal- en dansteam. Ze zijn geworteld in de Nederlandse samenleving. Mevrouw Piri uitte tijdens de uitzending haar teleurstelling over de antwoorden van minister Faber op de Kamervragen. De huidige stand van zaken leidt tot schrijnende gevallen waarbij kinderen, die het land van hun ouders veelal niet eens kennen, toch dreigen te worden uitgezet naar een vreemd land. Mevrouw Piri en Martin Vegter benadrukten dat in dit soort gevallen een gedwongen terugkeer ernstige gevolgen heeft voor de ontwikkeling en het welzijn van kinderen.

Ontwikkelingsschade voor kinderen

Kinderen die in Nederland na een langdurig verblijf gedwongen worden uitgezet lopen een groot risico op ernstige ontwikkelingsschade. Vrijdag 23 augustus sprak hoogleraar neuropsychologie Erik Scherder hier ook al over in de Nieuws BV. (3) Hij benadrukte dat gedwongen uitzetting leidt tot chronische stress. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat dit negatieve effecten heeft op de hersenontwikkeling van kinderen. Daarnaast zorgt het verlies van een veilige omgeving voor aantasting van emotionele stabiliteit van een kind. Deze schade aan de ontwikkeling van kinderen is onherstelbaar en kan hun toekomstperspectief aanzienlijk beperken. (4)

Het Duitse model

Mevrouw Piri sprak tijdens de radio-uitzending ook over haar idee om een initiatiefvoorstel in te dienen om in Nederland de mogelijkheid te creëren dat in bijzondere zaken wordt gehandeld naar het Duitse model Härtefallkommissionen. Dit zijn commissies bestaande uit experts op het gebied van mensenrechten, die in uitzonderlijke humanitaire situaties waar strikte toepassing van het vreemdelingenrecht tot onmenselijke uitkomsten zou leiden, alsnog een verblijfsvergunning kunnen verstrekken. Hiermee ligt de discretionaire bevoegdheid niet bij de minister maar is er een onafhankelijke groep experts die zich buigt over kwesties waarin er sprake is van uitzonderlijke hardheid. Met haar initiatief beoogt Piri in Nederland een vergelijkbare commissie in het leven te roepen die beslissingen kan nemen, onder andere in gevallen waarin uitzetting tot ernstige ontwikkelingsdreiging bij kinderen kan leiden. 

Belang van het kind

De invoering van het Duitse model met een commissie die uitzonderingen kan maken in humanitaire gevallen, zou ervoor kunnen zorgen dat kinderen niet gedwongen worden uitgezet wanneer dit hun ontwikkeling ernstig zou schaden. Daarmee staat het welzijn en het belang van het kind centraal. Dit is in lijn met artikel 3 van het IVRK dat stelt dat het belang van het kind altijd een eerste overweging moet zijn bij alle besluiten die hen raken.

Defence for Children Nederland waardeert de inzet van mevrouw Piri. Wij dragen graag juridisch bij aan een structurele oplossing voor kinderen die vijf jaar of langer in Nederland verblijven. Deze kinderen zouden hier hun leven moeten kunnen voortzetten, het belang van het kind moet te allen tijde voorop staan. Luister het fragment hier terug via de Nieuws BV op NPO Radio 1: https://www.nporadio1.nl/fragmenten/de-nieuws-bv/9cdda5c1-376a-459c-ad4a-ba09ac4826ab/2024-08-27-ik-had-van-een-pvv-minister-niet-verwacht-dat-er-iets-van-medemenselijkheid-getoond-zou-worden

Meer info

Radio-fragment: https://www.nporadio1.nl/fragmenten/de-nieuws-bv/9cdda5c1-376a-459c-ad4a-ba09ac4826ab/2024-08-27-ik-had-van-een-pvv-minister-niet-verwacht-dat-er-iets-van-medemenselijkheid-getoond-zou-worden

Vragen: file://dfc.local/users/m.tank/Downloads/De%20detentie%20en%20uitzetting%20van%20de%20familie%20Babayants%20(1).pdf
Antwoord: https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/detail?id=2024D30321&did=2024D30321

Erik Scherder in de Nieuws BV
https://www.nporadio1.nl/fragmenten/de-nieuws-bv/9cd592d5-55aa-43dd-805a-c1b7601eb94a/2024-08-23-uitzetten-van-kinderen-slecht-voor-de-ontwikkeling-ze-raken-beschadigd-voor-de-rest-van-hun-leven

Artikel Volkskrant
https://www.volkskrant.nl/columns-opinie/opinie-het-is-hoog-tijd-dat-er-een-kinderrechtentoets-komt-in-de-vreemdelingenwet~b497492b/